ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΤΗΣ 'ΑΠΟΛΟΓΙΑΣ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ' ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΙΑ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 06/05/2016 10:26
O Βασίλης Καραμπούλας επιχειρεί ένα δύσκολο εγχείρημα, αφού καλείται να μεταφέρει το λόγο του Σωκράτη, όπως τον κατέγραψε ο Πλάτωνας, στην ΑΠΟΛΟΓΙΑ.
- Πώς μεταφέρατε την απολογία του Σωκράτη στην παράσταση;
To κύριο μέλημα του σκηνοθέτη μας (Δήμος Αβδελιώδης) ήταν μια αυθεντική τελετουργική αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη, μόνο με μια κλεψύδρα, χωρίς άλλα σκηνικά και σκηνοθετικές λύσεις, παρά μόνο με την δραματική ατμόσφαιρα που δημιουργεί η ενσάρκωση του λόγου, του αυθεντικού πλατωνικού κειμένου από τους ηθοποιούς. Με την μέθοδο του Δ. Αβδελιώδη και με την δική του παραδειγματική απαγγελία, μάθαμε να απαγγέλουμε, να σχεδιάζουμε και να σημειώνουμε πάνω στο κείμενο, φραστικές ενότητες που γινόταν με λογικό και εξηγήσιμο τρόπο, που δεν μας άφηνε αμφιβολίες από λογική άποψη και αίσθηση αρμονίας, πως θα μπορούσε να γίνει καλύτερα με κάποιον άλλον τρόπο. Και επειδή άλλωστε δεν είναι ένα θεατρικό έργο, αλλά η καταγραφή ενός ιστορικού γεγονότος, πραγματικά δεν επιδέχεται τις συνηθισμένες δραματουργικές παρεμβάσεις. Γι’ αυτό το λόγο κρατήσαμε τον απλό τελετουργικό χαρακτήρα της αναπαράστασης της Δίκης.
- Η βασική θέση του Σωκράτη είναι το «Γνώθι σ’ αυτόν». Πώς χρησιμοποιεί το λόγο για να περάσει αυτό το μήνυμα;
Μιλώντας και πράττοντας ατάραχος ως το τέλος, με οδηγό μια εσωτερική φωνή που του υπαγορεύεται από το θείον, σαν μια συνείδηση, χρησιμοποιεί τον λόγο όχι για να παραπλανήσει ή για να εντυπωσιάσει τους άλλους, αλλά για να τους μάθει και να τους δείξει με ποιον τρόπο θα μπορούν να αισθάνονται πιο δικαιωμένοι και πιο ευχαριστημένοι από τη σύντομη περιπέτεια της ζωής τους.
- Μέσα από αυτή την απολογία, βλέπουμε καθαρά τη φιλοσοφική του τοποθέτηση. Γιατί οι Αθηναίοι δεν μπόρεσαν να την καταλάβουν;
Το πλήθος των πεντακοσίων ορκωτών Δικαστών, βρίσκεται σε κατάσταση αμφιβολίας και ανησυχίας, γιατί μόλις έχουν βγει από έναν μακρύ και απάνθρωπο εμφύλιο πόλεμο. Δεν έχουν τη διάθεση ούτε την υπομονή να σκεφτούν και να συναισθανθούν τι λέει ο Σωκράτης. Απεναντίας, η απλότητα, η ηρεμία και η ειλικρίνεια του κατηγορούμενου, εκλαμβάνονται από τους πιο πολλούς, με δυσάρεστα συναισθήματα, γιατί ο Σωκράτης δεν κάνει αυτό που θα έκανε ο καθένας από τους ίδιους, αν βρισκόταν στη θέση του.
- Σήμερα ο Σωκράτης θα είχε τη ίδια μοίρα;
Ο Σωκράτης και σήμερα θα πρότεινε το ίδιο, να γνωρίσουμε πρώτα τον εαυτό μας για να μπορέσουμε και να τον αλλάξουμε, αλλάζοντας έτσι και τις σχέσεις μας με τους άλλους. Πιστεύω πως σήμερα, με την εύκολη και αστραπιαία μετάδοση της πληροφορίας, θα ήταν πιο εύκολο πάντως να τον καταλάβουμε, περισσότερο ίσως, από κάθε άλλη εποχή.
-Τι σας συγκινεί στην προσωπικότητα του Σωκράτη;
Η ειλικρίνεια, η εκ βαθέων εξομολόγηση προς τους Δικαστές, η αναμφισβήτητη ανιδιοτέλειά του και η ακλόνητη πίστη του στους ανθρώπους, στην Πολιτεία τους και στο Θεό.
- Πώς προσεγγίσατε αυτό το πρόσωπο, που ανήκει στη σφαίρα του θρύλου;
Με φόβο και δέος στην αρχή, όταν μου το πρότεινε ο Αβδελιώδης και κυρίως πριν αρχίσουμε να δουλεύουμε. Ποιος είμαι εγώ που θα ενσαρκώσω τον Σωκράτη; Ποια σχέση έχει η καθημερινότητά μου κι ο κόσμος μου, με τον κόσμο του Σωκράτη 2500 χρόνια πριν; Με οδηγό και εμπνευστή για 2,5 χρόνια τον Δ. Αβδελιώδη, επιβεβαίωσα και άλλαξα πολλά πράγματα, που με απασχολούσαν χρόνια σαν ηθοποιό. Η μέθοδος της παρτιτούρας και της απαγγελίας του, με βοήθησε να διώξω τις αρνητικές σκέψεις, γιατί δεν είχα την αγωνία πια να ενσαρκώσω ψυχολογικά και περιγραφικά τον ρόλο, για να αποδείξω πως είμαι πραγματικά ο Σωκράτης, αλλά δούλευα σαν ένας μουσικός ερμηνευτής που έπρεπε να αποστηθίζω καθημερινά και σωστά την απαγγελία, έχοντας την ασφάλεια και τη σιγουριά πως μόνο αυτό είναι αρκετό, για να ενσαρκωθεί ο ρόλος.
- Παίζετε στα αρχαία ελληνικά. Τι σας αποκάλυψε η επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα;
Μου αποκάλυψε το μέτρο και την ομορφιά της αρμονίας και της λογικής.
- Πώς προσλαμβάνει το κοινό, τον λόγο αυτόν, που δεν είναι οικείος;
Οι θεατές, απ’ αυτά που οι ίδιοι μας έχουν πει, προσλαμβάνουν αυτή την μουσική παρτιτούρα πρώτα με την καρδιά και μετά με τον νου.
Ας μην ξεχνάμε και τους υπέρτιτλους της νέας μετάφρασης του Αβδελιώδη, που έγινε ειδικά για την παράσταση και βοηθάει στην πλήρη κατανόηση.
- Τι θα έκανε σήμερα πιστεύετε ο Σωκράτης;
Ο Σωκράτης θα συμβούλευε το ίδιο ακριβώς: μάθε πρώτα τον εαυτό σου και συνειδητοποίησε ποια είναι αυτή η γνώση που σε βοηθά πραγματικά, και προσπάθησε να την εφαρμόσεις, και τέλος, άλλαξε μόνο τον εαυτό σου αν θες να αλλάξεις τον κόσμο.
- Πώς βλέπετε εσείς όλα όσα συμβαίνουν σήμερα στον πολιτισμό;
Υπάρχει μια ευκολία και ίσως αμηχανία στην αντιμετώπιση του πολιτισμού. Νομίζω ότι χρειάζεται βαθειά γνώση του αντικειμένου, γιατί πραγματικά υπάρχει η τέχνη; Τι θέλουμε να μας προσφέρει; Τι έχουμε πραγματική ανάγκη από αυτήν; Για να μπορέσει μετά να γίνει και ο σχεδιασμός πάνω σε αυτές τις απαντήσεις.
- Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
To ταξίδι μας ξεκίνησε πέρσι τον Ιούλιο με την αμέριστη συμπαράσταση του ΚΘΒΕ και του τότε διευθυντή Γ. Βούρου, από τη Βόρεια Ελλάδα. Το χειμώνα συνεχίστηκε υπό την νέα διεύθυνση του Γ. Ανασταστάκη και της Μ. Τσιμά στην ΕΜΣ, σε πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, σε πόλεις της Β. Ελλάδας, στο εξωτερικό στα Εθνικά θέατρα του Βουκουρεστίου, της Κραιόβας, και στην ιστορική Όπερα του Ανόι στο Βιετνάμ, παντού με μια πρωτόγνωρη αποδοχή και συγκίνηση. Τον Μάιο θα είμαστε για πρώτη φορά στην Αθήνα, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά από τις 6 έως τις 15 Μαΐου για 8 παραστάσεις, ενώ στις 20 Μαΐου είμαστε καλεσμένοι με την παράσταση στη Νάπολη, στον εορτασμό της Πρώτης Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας και Ελληνικού Πολιτισμού, που συνδιοργανώνει η Φιλελληνική Εταιρεία Ιταλίας και το Φεστιβάλ Φιλοσοφίας της Μεγάλης Ελλάδος, όπου θα αναγνωσθεί ψήφισμα για την αναγνώριση της κλασικής παιδείας, ως άυλης κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Έπειτα 2 ακόμα παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, 25 Μαΐου στο Λαογραφικό Μουσείο και 27 Μαΐου στη Ρωμαϊκή Αγορά, ενώ το καλοκαίρι από την 1η Ιουνίου έχει προγραμματιστεί μεγάλη περιοδεία σε 50 μέρη ανά την Ελλάδα, και από το τέλος Σεπτέμβρη σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες και έπεται συνέχεια..