ΤO ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 16/05/2017 12:17
Το θέμα του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου είναι «Η έλευση του ξένου», επηρεασμένο φυσικά από το μεγαλύτερο πρόβλημα της εποχής μας, το προσφυγικό. Όμως δεν είναι μόνο οι καλλιτέχνες της χώρας μας που δείχνουν την ευαισθησία τους απέναντι σε αυτό το τόσο νευραλγικό ζήτημα. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά θέατρα έχουν εντάξει στο ρεπερτόριό τους παραστάσεις σχετικές με αυτό το θέμα. Μία από αυτές είναι και η Γερμανία, που ηγείται του ευρωπαϊκού θεάτρου.
Άλλωστε είναι γνωστό πως η γερμανική σκηνή έχει μακρά ιστορία και παράδοση στο πολιτικό θέατρο και φυσικά δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από αυτή την τεράστια ανθρωπιστική τραγωδία.
Πώς όμως αυτή η καταστροφή αποτυπώνεται στη σκηνή; Καταρχάς έχουν γραφτεί πολλά καινούργια έργα, ένα από τα πιο σπουδαία είναι το «Die Schutzbefohlenen» της Eλφρίντε Γέλινεκ, που στην ουσία πρόκειται για έναν εκτεταμένο διάλογο ανάμεσα στους πρόσφυγες και στους Ευρωπαίους.
Το συγκεκριμένο κείμενο η βραβευμένη με Νόμπελ συγγραφέας το δημοσίευσε γα πρώτη φορά το 2013 στην προσωπική της ιστοσελίδα Έκτοτε τέσσερις φορές το έχει αλλάξει, προσαρμόζοντάς το στην τρέχουσα επικαιρότητα, ενώ έχει παιχτεί πάρα πολλές φορές σε δεκάδες γερμανικά θέατρα. Σε αυτό η Γέλινεκ ασκεί κριτική στον «ανθρωπισμό» των Ευρωπαίων, που ουσιαστικά μένουν αδιάφοροι απέναντι στον πόνο των προσφύγων και στο δράμα που βιώνουν μέσα στα σύνορα των δικών τους χωρών.
Επίσης, πολλά κλασικά κείμενα προσαρμόζονται και συσχετίζονται με την σημερινή πραγματικότητα, όπως το «Νάθαν ο σοφός» του Λέσινγκ, που περιγράφει πώς ένας Εβραίος έμπορος, ένας χριστιανός ιππότης κι ένας σουλτάνος γεφυρώνουν το πολιτιστικό και θρησκευτικό τους χάσμα.
Είναι πάντως γεγονός πω οι σκηνοθέτες ασχολούνται επισταμένα με το προσφυγικό ζήτημα προτείνοντας την αποδοχή της διαφορετικότητας , ενώ πολλοί θεατρικοί οργανισμοί αναλαμβάνουν ακόμα και ακτιβιστικές δράσεις.Χρήματα συγκεντρώνονται για την ενίσχυση των προσφύγων μέσα από τα θέατρα, ενώ το Maxim Gorki Theater, βοηθάει τους πρόσφυγες να συμπληρώνουν τα στοιχεία για την απόκτηση βίζας ή για τη άδεια παραμονής στη χώρα. Αντίστοιχα, το Schauspielhaus στο Αμβούργο άνοιξε τις πόρτες του και φιλοξένησε πρόσφυγες που είχαν ανάγκη στέγασης.
Φυσικά τόσο οι πολιτικές ενέργειες όσο και το καλλιτεχνικό έργο των οργανισμών που έχουν ασχοληθεί με το θέμα έχει δεχτεί κριτική. Κάποια θέατρα έχουν κατηγορηθεί ότι υποστηρίζουν το "Gruseltourisms" (τουρισμός τρόμου): δηλαδή οι θεατές αντιμετωπίζουν το δράμα των προσφύγων ως έναν ακόμα τρόπο ψυχαγωγίας. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι οι θεατές απαλύνουν τις ενοχές τους, καθήμενοι σε αναπαυτικά καθίσματα, νομίζοντας ότι κάπως έχουν συνεισφέρει σε αυτή την τραγωδία, ενώ δεν κάνουν τίποτα ουσιαστικό. Όμως οι περισσότεροι πιστεύουν πως το γερμανικό θέατρο ανοίγει με αυτόν τον τρόπο ένα ζωντανό διάλογο πάνω σε ζητήματα υψίστης σημασίας, που πρέπει επιτέλους να βρουν τη λύση τους.