'ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ' ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΠΟΓΚΟΜΟΛΟΦ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗ ΤΗΣ ΣΤΕΓΗΣ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 21/11/2017 12:46
«Κρατάω την αμφιβολία ως το πρώτο συστατικό της αναμέτρησης με την τέχνη μου...» ομολογεί η Έλενα Τοπαλίδου στην ερώτησή μας σχετικά με το τι κρατά από τη συνεργασία με το «τρομερό παιδί του ρωσικού θεάτρου» Κονσταντίν Μπογκομόλοφ. Ενώ ο Αντώνης Μυριαγκός σημειώνει πως η οπτική του Ρώσου σκηνοθέτη πάνω στον Ντοστογιέφσκι αποκαλύπτει συνεχώς νέα δεδομένα.
Σχεδόν δύο χρόνια μετά τη θερμή υποδοχή των «Καραμάζοφ» από το αθηναϊκό κοινό και λίγους μήνες μετά το «Έγκλημα και Τιμωρία» που παρουσίασε στην Ιταλία, ο ρηξικέλευθος δημιουργός επιστρέφει στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση (22/11- 10/12) και δουλεύει με Έλληνες ηθοποιούς για να ζωντανέψει στη σκηνή το σκοτεινό σύμπαν των «Δαιμονισμένων» (1870-72), του εμβληματικού μυθιστορήματος του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, μεταφέροντας τη δράση του από τη ρωσική πολίχνη των προεπαναστατικών χρόνων στο σήμερα.
Η Έλενα Τοπαλίδου και ο Αντώνης Μυριαγκός που ερμηνεύουν τους κεντρικούς ρόλους του τολμηρού αυτού εγχειρήματος, μιλούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για μία παράσταση-σχόλιο για «τη σαγήνη του θανάτου», έναν συγγραφέα που «πασχίζει να μιλήσει για την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής», έναν σκηνοθέτη «ευφυή, με συμπαγές καλλιτεχνικό όραμα» και σχολιάζουν τη σημερινή εποχή, όπου η «αξία της ζωής δείχνει να μην έχει καμία σημασία».
Ερ: Ποια στοιχεία του Ντοστογιέφσκι, όπως αυτά αναδεικνύονται μέσα από το συγκεκριμένο έργο, θεωρείτε ότι τον κάνουν διαχρονικό;
Ε.Τ.: Ο Ντοστογιέφσκι πασχίζει να μιλήσει για την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής, για την πάλη του ανθρώπου να αντισταθεί στο κακό, για τη μετάνοια, την τιμωρία, τη συγχώρεση, για την απελπισία της θνητότητας. Αποδεικνύεται όχι μόνο διαχρονικός, αλλά σχεδόν προφητικός, εφόσον «είδε» στην πορεία της ανθρωπότητας τους ανθρώπους να ερωτεύονται τον «άλλον κόσμο» και να περιφρονούν τη ζωή, αυτό που βιώνουμε σήμερα ως μια νέα μορφή τρομοκρατίας.
Α.Μ.: Όλο το έργο του Ντοστογιέφσκι είναι διαχρονικό. Δεν αφορά επί της ουσίας, εποχές, καταστάσεις, και πρόσωπα, ο Ντοστογιέφσκι τόλμησε να εκθέσει πάνω απ' όλα τον εαυτό του, να καταβυθιστεί στον ψυχισμό του χωρίς όρια. Γι' αυτό και οι ήρωες του ζωντανεύουν ανατριχιαστικά μέσα μας.
Ερ: Τι κρατάτε από τη συνεργασία σας με τον Κονσταντίν Μπογκομόλοφ;
Ε.Τ. :Κρατάω την αμφιβολία ως το πρώτο συστατικό της αναμέτρησης με την τέχνη μου... Να βάζω συνέχεια εμπόδια στις ευκολίες μου, να παρακολουθώ τον εαυτό μου αυστηρά και να τον αμφισβητώ αλλά με αυτοπεποίθηση, να είμαι στη σκηνή και στην πρόβα ανοιχτή να μην παίρνω τίποτα προσωπικά, να είμαι «delicate» και «shy»... («εύθραυστη» και «ντροπαλή»).
Α.Μ.: Ο Μπογκομόλοφ είναι ευφυής, η οπτική του πάνω στον Ντοστογιέφσκι σου αποκαλύπτει συνεχώς νέα δεδομένα. Είναι σημαντικό να δουλεύεις με σκηνοθέτες που έχουν συμπαγές όραμα για την τέχνη τους.
Ερ: Στους «Δαιμονισμένους» όλοι οι χαρακτήρες αντιμετωπίζουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τον θάνατο. Οι κατά Μπογκομόλοφ «Δαιμονισμένοι» είναι ένα σχόλιο για τη σαγήνη του θανάτου;
Ε.Τ.: Δεν είναι απλά σχόλιο. Είναι εκεί συνέχεια. Στις σχέσεις, στην ιδέα του σκηνικού, στο αίμα, στα παπούτσια του μπαλέτου. Παντού.
Α.Μ.: Θυμάμαι την πρώτη κιόλας μέρα της συνάντησης μας που ο Κονσταντίν μας μίλησε για αυτή τη σαγήνη του θανάτου που περιβάλλει τους ήρωες και αυτό ήταν και ένα βασικό κλειδί για μένα.
Ερ: Ποιες είναι οι προκλήσεις που είχατε να αντιμετωπίσετε προετοιμάζοντας το συγκεκριμένο ρόλο;
Ε.Τ.:Ο Σταβρόγκιν είναι ένα πλάσμα μεταφυσικό, γιατί αλλάζει σαν νερό σε κάθε του εμφάνιση και συγχρόνως, όμως, ένας κανονικός άνθρωπος. Αυτά τα στοιχεία με ταλαιπωρούν κάθε στιγμή στην ερμηνεία μου και ο Μπογκομόλοφ με βοήθησε ώστε να είναι στραμμένη στην ουσία, αλλά χωρίς καμία δραματικότητα... Ακόμα παλεύω. Θα παλεύω και όταν τελειώσει η παράσταση...
Α.Μ.: Δεν ξέρω, αν αντιμετώπισα κάποια πρόκληση ή κάποιο μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Όσο το ότι έπρεπε να κάνω μέσα μου ένα «κλικ», μια μικρή μετατόπιση στο πώς υπάρχω... για να μπορούν τότε, να συμβούν ανά πάσα στιγμή όλα στη σκηνή.
Ερ: Ο Ντοστογιέφσκι μιλά για μία εποχή κρίσης. Στη σημερινή εποχή ποια κρίση θεωρείτε ότι μας στιγματίζει περισσότερο;
Ε.Τ.: Τα σκουπίδια μας. Τα σκουπίδια που πετάμε κάθε μέρα και μας φτάνει να τα βγάλουμε από το σπίτι μας, για να νιώθουμε καθαροί, τα σκουπίδια που διαβάζουμε όλη μέρα στο διαδίκτυο, στις διαφημίσεις, στην τηλεόραση, στις αφίσες και τα σκουπίδια λόγια που γράφουμε ανώνυμα ή επώνυμα και μας βαλτώνουν το μυαλό, την ουσιαστική σκέψη, το νοιάξιμο, την ομορφιά.
Α.Μ.: Αυτό που τρομάζει περισσότερο στις μέρες μας είναι ότι η αξία της ζωής δείχνει να μην έχει καμία σημασία πια, αφού ο θάνατος θα εξασφαλίσει μια θέση στη βασιλεία των ουρανών. Αυτή η ιδεολογία του θανάτου, όπως επισημαίνει και ο Μπογκομόλοφ, εξαπλώνεται παντού.
Ερ: Έργο πολυφωνικό και οριακό, πολιτικός λίβελος και ταυτόχρονα φιλοσοφικό μυθιστόρημα, εξομολογητικό και συνάμα σαρκαστικό, οι «Δαιμονισμένοι» εστιάζουν στη δράση ενός κύκλου νεαρών μηδενιστών. Κατά τη γνώμη σας, σήμερα κυριαρχεί η μηδενιστική προσέγγιση των πραγμάτων;
Ε.Τ.: Φυσικά, εφόσον δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε την ομορφιά από την ασχήμια... Κάνουμε σε όλα like.. Είναι τόση η πληροφόρηση που τίποτα πια δεν μας εκπλήσσει... Είμαστε ανίκανοι να δώσουμε νόημα στην καθημερινότητα μας (η οποία πιστεύω είναι η ουσία της ζωής μας). Νόημα μέσω της προσφοράς, του νοιαξίματος, της αναγνώρισης πως είμαστε όλοι άνθρωποι και έχουμε κοινή μοίρα..
Α.Μ.: Δεν ξέρω. Μου φαίνεται πως μηδενιστικές τάσεις υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα. Όσο θα υπάρχει αυτή η αδιέξοδη αγωνία της ύπαρξης μας μέσα στον κόσμο που ζούμε.
ΑΠΕ ΜΠΕ