Η ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΜΟΥ... ΠΑΘΑΜΕ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΜΑΘΑΜΕ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 22/09/2015 15:18
Της Έφης Τσαμπάζη
Ναι θέλω να απολογηθώ! Είναι δυνατόν να μην έχω διαβάσει την «Απολογία του Σωκράτη»; Πώς πας και βλέπεις θέατρο; Πώς γράφεις; Πώς διαβάζεις; Πώς θεωρείς κάποια πράγματα τόσο πρωτότυπα; Πως θέλεις να λέγεσαι πολιτισμένος και ελεύθερος άνθρωπος, άνθρωπος που έχει σημαία του τη δημοκρατία και την ελευθερία; Όλες αυτές οι σκέψεις με ακολουθούσαν με απίστευτα γρήγορο ρυθμό μόλις τελείωσε η παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος «Η απολογία του Σωκράτη». Έτρεξα μπήκα στο σπίτι μου και τσουπ τρύπωσαν και αυτές. Ένιωσα τόσο άσχημα, τόσο αμήχανα που βυθίζομαι κατά καιρούς σε βιβλία σύγχρονων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων ενώ δεν έχω μελετήσει πρώτα τόσο καλά, όσο τελικά διαπιστώνω ότι έχω ανάγκη, των αρχαίων μας συγγραφέων.
Στην αγορά της Αθήνα, 21 Μάϊου 399 π. Χ.. Απόγευμα. Αρχίζει η δίκη του Σωκράτη. Εμφανίζεται στην σκηνή ο Βασίλης Καραμπούλας. Ερμηνεύει εξαιρετικά το ρόλο του Σωκράτη. Δεν μπορώ να πω ότι είναι ερμηνεία. Είναι βίωμα. Μιλάει στα αρχαία. Εν αρχή ην ο λόγος. Σε κλάσματα δευτερολέπτου με απορροφά. Δεν μπορώ να πάρω τα μάτια μου από πάνω του. Δεν προσέχω καν το σκηνικό. Ούτε καν το θυμάμαι. Μόνο ο ήχος της κλεψύδρας ηχεί ακόμη στα αυτιά μου. Ο Θανάσης Δισλής ως Μέλητος, με έπεισε επίσης και τον… λυπήθηκα για τη συμπεριφορά, τις ιδέες και τον τρόπο συμπεριφοράς και ασέβειας προς ένα δάσκαλο.
Οι πρόβες ξεκίνησαν τον Μάιο του 2012. Η επίπονη ενασχόλησή του με το κείμενο φάνηκε. Στην αρχή έβλεπα τους υπέρτιτλους. Τους είχα ανάγκη. Μετά από περίπου μισή ώρα ξεχάστηκα. Δεν τους κοιτούσα. Η «αρχαία γλώσσα» στην αρχή σιγοψιθύριζε, μετά από λίγο ο θόρυβός της ήταν εκκωφαντικός. Σαν να την μιλούσα και εγώ. Ναι, ήταν πάντα στο υποσυνείδητό μου, αναπόσπαστο κομμάτι του dna μου. Δεν εξηγείται αλλιώς.
Το έργο του Πλάτωνα ξεχειλίζει από πολιτικά μηνύματα, μαθήματα ηθικής, αξιοπρέπειας. Μηνύματα τόσο επίκαιρα σαν να γράφτηκε για τη σημερινή εποχή. Ο Σωκράτης αρνείται να κολακεύσει, να ικετέψει, να φανεί αρεστός στους δικαστές προκειμένου να ευνοηθεί. Στέκεται αγέρωχος, μιλάει με υπερηφάνεια για το έργο του, τις ιδέες, τις πράξεις του. Γνωρίζει ότι ο θάνατος…. πλησιάζει. Δεν λυγίζει όμως. Πόσο θάρρος και δύναμη θέλει να υπερασπίζεσαι αυτό που είσαι και πόσο πολύ γελοίος γίνεσαι όταν βάζεις στην άκρη τον ίδιο σου τον εαυτό με αποκλειστικό σκοπό να… βολευτείς κάπου όπου όμως θα αισθάνεσαι άβολα;
«Αυτά ακριβώς, είναι τα πραγματικά γεγονότα, και σας βεβαιώνω πως δεν απόκρυψα το παραμικρό, κι ούτε άλλαξα κάτι από φόβο, παρ’ όλο που γνωρίζω καλά, πως έτσι γίνομαι μισητός, επειδή ακριβώς δεν φοβάμαι να λέω αλήθειες. Κι απόδειξη, ότι λέω αλήθειες, είν’ αυτή η ίδια, η εμπάθεια εναντίον μου». Ο Σωκράτης πράος, ήρεμος απολογείται… Δεν χρειάζονται έντονες χειρονομίες, ύβρεις, φωνές. Τα επιχειρήματα και οι λέξεις αρκούν, πείθουν. Όταν όμως δεν υπάρχουν προκαταλήψεις.
Ο φασισμός, ως κοινωνική και πολιτική συμπεριφορά, διαπιστώνω ότι και στις μέρες μας κερδίζει χώρο και αναρωτιέμαι που είναι του καθενός το ηθικό ανάστημα. Γιατί πρέπει κανείς να γίνεται στόχος επειδή δεν συμφωνεί με τον «δυνατό»; Και τότε και τώρα, τα ίδια. Ποια είναι η πρόοδος που κάναμε ως κοινωνία; Με λύπη διαπιστώνω «βουβά» γιατί φοβάμαι να το παραδεχτώ ακόμη και στον εαυτό μου ότι τελικά πάθαμε αλλά δεν μάθαμε…
Ο Δήμος Αβδελιώδης ο οποίος υπογράφει την σκηνοθεσία και έχει πονέσει, φαντάζομαι, πολύ γι’ αυτό το εγχείρημα πρέπει να αισθάνεται πολύ περήφανος. Η ανταπόκριση του κόσμου στο κάλεσμα του Κ.Θ.Β.Ε ήταν πραγματικά πολύ συγκινητική. Μια παράσταση, ζωντανό μάθημα ιστορίας και συμπεριφοράς. Μια παράσταση που όσοι δεν είδατε θα έχετε την ευκαιρία τα ο χειμώνα καθώς θα παρουσιαστεί και πάλι από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Σπεύσατε…