«Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΡΤΟΥΡΟ ΟΥΙ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 04/04/2023 19:21
Ο Άρης Μπινιάρης σκηνοθετεί Μπέρτολτ Μπρεχτ στο νέο θέατρο «ARK» στην Κυψέλη. «Αξιότιμο κοινό! Οι γκάνγκστερ κατακτούν την πόλη!»
Ένα γκανγκστερικό δράμα, μία μακάβρια φάρσα, όπως έχει χαρακτηριστεί, είναι το έργο «Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΡΤΟΥΡΟ ΟΥΙ». Ο Μπρεχτ έγραψε μια αλληγορία για την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, ενώ βρισκόταν στις ΗΠΑ, το 1941. Παράλληλα, σημάδεψε τους μηχανισμούς που στηρίζουν και εκτρέφουν τον φασισμό. Γιατί ο φασισμός υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει πάντα, μέσα στον καθένα, εν υπνώσει, ανεξαρτήτως χρώματος, φύλου, ιδεολογίας. Είναι γέννημα θρέμμα του καπιταλισμού, του Εγώ, της Εξουσίας και του συμφέροντος. Ελλοχεύει, πάντα, για να αναπτυχθεί και τότε είναι δύσκολο κανείς να διακρίνει θύτες και θύματα.
Ογδόντα χρόνια μετά τη συγγραφή του, το έργο φαντάζει πιο σύγχρονο και επίκαιρο από ποτέ. Η πολιτική εξουσία εξακολουθεί να προχωρά με πράξεις ανεξέλεγκτες και η ιστορία, δυστυχώς, επαναλαμβάνεται. Ο Γερμανός συγγραφέας τοποθετεί τη δράση στο γκανγκστερικό Σικάγο του Μεσοπολέμου, την εποχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που ακολούθησε το κραχ του 1929. Ο Μπρεχτ σκιαγραφεί την άρρηκτη σχέση ενός διεφθαρμένου συνόλου πολιτικών, δημοσιογράφων και επιχειρηματιών με τον αρχηγό των γκάνγκστερ Αρτούρο Ούι (Χίτλερ) και τη συμμορία του. Μαζί βεβηλώνουν το αξιακό σύστημα μιας ολόκληρης πόλης, εν αγνοία του λαού. Αντιπαραβάλλει, λοιπόν, τον πολιτικό κόσμο των ναζιστών με εκείνον του υποκόσμου. Και τολμά να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα με τη γελοιοποίηση και τον εξευτελισμό τους.
Δεκαπέντε σκηνές δραστικού θεάτρου. Η σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη, σε μετάφραση Κ. Παλαιολόγου, είναι με μία λέξη, εκπληκτική. Όλα είναι μελετημένα στη λεπτομέρεια, με ενδελεχή δουλειά, με οξυδερκή ερευνητική ματιά, με κινηματογραφικό ρυθμό και με τέτοια αισθητική, που νιώθεις ότι βλέπεις ταινία τρόμου και όχι θεατρική παράσταση. Καταρχάς, στήνει ευφυώς μία βιομηχανική κατασκευή - «πασαρέλα» διαφθοράς, υποκριτικής και υποκρισίας στη μέση του θεάτρου, με τους θεατές να κάθονται πλευρικά αυτής – γεγονός που επηρεάζει και δραματουργικά το έργο, αφού λειτουργεί ως πολλαπλό κάτοπτρο. Μπροστά τους παρελαύνουν, μεγαλέμποροι, πολιτικά πρόσωπα, διεφθαρμένοι δημοσιογράφοι, ξεπουλημένοι τοπικοί άρχοντες, μαφιόζοι θύμιζοντας ήρωες των DC Comics σε ένα δυστοπικό σύμπαν, σαγηνευτικό και αποτρόπαιο συνάμα. Όλη η σκηνική δράση σε πλήρη εγρήγορση και ταυτόχρονα όλες οι αντιδράσεις των θεατών σε πρώτο πλάνο.
Τα υποβλητικά γαλάζια φώτα της Στέλλας Κάλτσου και οι επικές «θεατράλε» μουσικές συνθέσεις του Αλέξανδρου Κτιστάκη γίνονται καθοριστικοί συμπρωταγωνιστές τούτης της ζοφερής συνθήκης, δίνοντας ρυθμό, ένταση και ξέφρενη ροή.
Ο Πάρις Μέξης βρίσκεται στην καλύτερη του στιγμή αναφορικά με τις σκηνογραφικές και ενδυματολογικές του επιλογές. Πόσο εύστοχο είναι το εύρημα της τυφλής Δικαιοσύνης! Και πόσο ανατριχιαστικά αποτρόπαιες (μακιγιάζ και κοστούμια) μοιάζουν οι φιγούρες των ηρώων σαν να ξεπηδούν απευθείας από το Sin City.
Φυσικά, χωρίς τη σημαντική αρωγή της Χαράς Κότσαλη στην κινησιολογία, το αποτέλεσμα δε θα ήταν το ίδιο. Σώματα αφηνιασμένα, βλέμματα λοξά, μάτια αιμοβόρα και εκφράσεις ζωώδεις αποκτούν διαστάσεις αφηγητή και «λένε» πολύ περισσότερα από τα ίδια τα λόγια σε μια ατέρμονη, συγχρονισμένη, νευρώδη χορογραφία τρόμου.
Ο πολυπληθής θίασος αποδεικνύεται άρρηκτα δεμένος και απολύτως εναρμονισμένος στο σκηνοθετικό όραμα, με μπροστάρη τον Γιώργο Χρυσοστόμου, ως «Αρτούρο Ούι», να ηγείται της ομάδας και να μας χαρίζει απλόχερα την πιο συγκλονιστική ερμηνεία της καριέρας του, σε μια ερεβώδη διαδρομή μεταμόρφωσης, με διαβολεμένα εύπλαστη σωματικότητα και τεχνική.
Οι υπόλοιποι ηθοποιοί (Γιάννης Αναστασάκης, Μιχάλης Βαλάσογλου, Θανάσης Ισιδώρου, Άρης Κασαπίδης, Τάσος Κορκός, Κώστας Κορωναίος, Δαυίδ Μαλτέζε, Ερρίκος Μηλιάρης, Μαρία Παρασύρη, Αλεξία Σαπρανίδου, Φοίβος Συμεωνίδης) αποδεικνύονται εύγλωττοι, δυνατοί και υποκριτικά συνειδητοποιημένοι, εξελίσσοντας την πλοκή με τον ιλιγγιώδη ρυθμό της υπόκρισής τους και ενισχύοντας την καταγγελτική προδιάθεση του μπρεχτικού έργου.
Την επιτυχία αυτής της παράστασης την αντιλαμβάνεται ο θεατής από το πρώτο λεπτό μέχρι το τέλος. Δεν ξέρω αν θα υπάρξει κάποια καλύτερη εκδοχή από αυτή που μας προτείνει ο Άρης Μπινιάρης. «Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΡΤΟΥΡΟ ΟΥΙ» συγκαταλέγεται στις καλύτερες παραστάσεις της σεζόν για τη σύλληψη και την υλοποίησή της. Αξιότιμοι θεατές, κοιτάξτε την πραγματικότητα κατάματα.