ΔΑΝΑΗ ΚΑΤΣΑΜΕΝΗ: ΥΨΩΝΕΤΑΙ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΑ Η ΑΝΑΓΚΗ ΚΛΙΜΑΚΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΜΑΣ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 07/05/2020 13:53
Οι καλλιτέχνες, μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων που αφορούσαν την αντιμετώπιση της πανδημίας, βρίσκονται ήδη αντιμέτωποι με την επόμενη μέρα. Η άρση της καραντίνας θα αποκαλύψει ότι η οικονομία μπαίνει σε μια βαθιά και αβέβαιη, ως προς το χρόνο και τη διάρκειά της, κρίση. Η κυβέρνηση, όπως προσπάθησε, όλο αυτό το διάστημα, να μεταθέσει αποκλειστικά στην ατομική ευθύνη την αντιμετώπιση της πανδημίας, αποκρύβοντας τις τραγικές ελλείψεις και
ανεπάρκειες στο δημόσιο σύστημα υγείας, έτσι και τώρα, θα συνεχίσει στην ίδια τακτική μετακυλίοντας το βάρος της νέας κρίσης στις πλάτες των εργαζομένων. Το ίδιο σκηνικό φαίνεται να στήνεται και στον χώρο του Πολιτισμού γι' αυτό και οι καλλιτέχνες, τώρα περισσότερο από ποτέ, θα πρέπει να βρίσκονται σε επαγρύπνηση.
Η συζήτηση που ανοίγει αυτήν την περίοδο είναι το ποια θα είναι η επίδραση που θα έχουν τα μέτρα διαχείρισης της επιδημίας στην οικονομία της χώρας αλλά και συνολικότερα της Ε.Ε. Με λίγα λόγια η κυβέρνηση και οι επιχειρηματικοί όμιλοι ετοιμάζονται να βάλουν τους εργαζόμενους να πληρώσουν τη νέα οικονομική ύφεση, έχοντας σαν σύνθημά τους, ότι εδώ «πρέπει να είμαστε όλοι ενωμένοι». Αυτή η λογική όμως είναι καιρός που πρέπει να σπάσει. Κανείς δεν μπορεί πια να συμβιβαστεί ξανά με τη συντριβή της καθημερινότητάς του, της ζωής του, της ζωής των παιδιών του.
Ήδη όλα αυτά τα χρόνια, με ευθύνη των κυβερνήσεων, οι καλλιτέχνες σηκώσανε στις πλάτες το βάρος μιας 10-ετούς οικονομικής κρίσης, έπειτα το βάρος και της ανάπτυξής, κι όμως γι’ αυτούς, τίποτα δεν άλλαξε προς το καλύτερο. Συνέχισαν να ζουν διαρκώς μέσα στην ανασφάλεια, αντιμέτωποι με ένα εργασιακό μωσαϊκό κατακερματισμένο, που άφηνε το μεγαλύτερο κομμάτι των καλλιτεχνών εκτεθειμένο απέναντι στις ορέξεις της εργοδοσίας. Η πανδημία, βρήκε τους καλλιτέχνες σε μια ήδη δεινή θέση αφού, λόγω της απουσίας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, απασχολούνταν με επισφαλείς όρους χωρίς εργασιακά δικαιώματα, με ημερήσιες προσλήψεις και απολύσεις, απλήρωτες πρόβες, αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία, με ιδιωτικά συμφωνητικά που δεν τους εξασφάλιζαν σε τίποτα. Κι όλα αυτά τη στιγμή που από τη δουλειά τους οι μεγάλοι επιχειρηματίες έβγαζαν τεράστια κέρδη.
Αυτά τα φαινόμενα της εκμετάλλευσης μέσα στα επόμενα χρόνια φαίνεται ότι θα οξυνθούν ακόμα περισσότερο. Για παράδειγμα, με αφορμή την πανδημία η κυβέρνηση στο όνομα του «κοινού καλού», έσπευσε να νομοθετήσει «έκτακτα» αντεργατικά μέτρα που είχε ήδη στο συρτάρι, όπως την επιβολή της τηλε-εργασίας, μια μορφή «ευελιξίας» που σχεδιάζεται εδώ και χρόνια και εξαφανίζει ουσιαστικά τα όρια ανάμεσα στον εργάσιμο και μη εργάσιμο χρόνο, ενώ παράλληλα καθιστά τους εργαζόμενους «εύκαιρους» κάθε ώρα και ημέρα, μειώνοντας τα δικά της λειτουργικά έξοδα και φορτώνοντας μέρος αυτών στις πλάτες των εργαζομένων. Στον χώρο του Πολιτισμού προωθείται, αυτό που επιχειρείται συνολικά στην εργασία και την κοινωνία, η χρήση της τεχνολογίας σε αντιδραστική κατεύθυνση. Ο «ψηφιακός πολιτισμός» αποκτά προτεραιότητα. Προβλέπεται η ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων που θα αναλάβουν την ψηφιοποίηση και εκμετάλλευση του τεράστιου πολιτιστικού πλούτου της χώρας, με δικαιώματα διάθεσης κλπ ενώ ταυτόχρονα ανοίγει ένα περίπλοκο ζήτημα που χρειάζεται και ιδιαίτερη μελέτη σε σχέση με τα πνευματικά δικαιώματα. Παράλληλα βάζουν στο στόχαστρο τον εργαζόμενο, του οποίου οι 24 ώρες ζωής θα ανήκουν απόλυτα στο κεφάλαιο εντείνοντας ακόμα περισσότερο την εκμετάλλευση του.
Αυτό λοιπόν που τελικά διαπιστώνεται είναι ότι την ίδια στιγμή που προγραμματίζονται με γοργούς ρυθμούς, -πάνω στα δικά μας απομεινάρια και εν μέσω πανδημίας-, η διάσωση και η ανάπτυξη των επιχειρηματικών ομίλων, εμείς οι καλλιτέχνες μένουμε χωρίς καμία απολύτως στήριξη αδυνατώντας να επιβιώσουμε. Η πλειονότητα των εργαζομένων στους χώρους του πολιτισμού μένουμε χωρίς κανένα εισόδημα. Ηθοποιοί, μουσικοί, χορευτές, εικαστικοί, σκηνοθέτες, κινηματογραφιστές, λογοτέχνες, θεατρικοί συγγραφείς, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, τεχνικοί, εργαζόμενοι στις εταιρείες παραγωγής κ.α δεν γνωρίζουμε πότε θα εργαστούμε ξανά ή κι όταν θα επιστρέψουμε στην εργασία μας, δεν γνωρίζουμε ποιοι θα είναι οι όροι και οι προϋποθέσεις με τους οποίους θα απασχολούμαστε. Ο κόσμος της Τέχνης πιθανά να είναι και από τους τελευταίους που θα επιστρέψει στην κανονική του λειτουργία. Η τελευταία δε αμοιβή για τους περισσότερους εργαζόμενους ήταν τον μήνα Φλεβάρη και η επόμενη ίσως να είναι και το 2021.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες λοιπόν κανένας δεν θα πρέπει να μείνει μόνος του, κανένας δεν θα πρέπει να μείνει ανυπεράσπιστος και κανένας δεν θα πρέπει να συμβιβαστεί με την ιδέα της αποδοχής της μέτριας πραγματικότητας που του επιβάλλουν. Από την πρώτη στιγμή, όταν οι καλλιτέχνες ήρθαμε αντιμέτωποι με αυτές τις πρωτοφανείς καταστάσεις, τα σωματεία μας, με πολύμορφες παρεμβάσεις και δράσεις, απαίτησαν από την Κυβέρνηση να λάβει υπόψιν της την ιδιαίτερη φύση της καλλιτεχνικής εργασίας και να πάρει μέτρα που θα εξασφαλίζουν την επιβίωση μας για όσο διάστημα δεν θα μπορέσουμε να εργαστούμε. Η συσπείρωση γύρω από αυτά λοιπόν, αποκτά τεράστια σημασία που έχει να κάνει άμεσα με τους όρους της ζωής μας από δω και μπρος. Με το βλέμμα στραμμένο στην «επόμενη μέρα» και στη νέα καπιταλιστική κρίση, υψώνεται επιτακτικά η ανάγκη κλιμάκωσης των αγώνων μας για την περιφρούρηση της ζωής μας. Γι' αυτό και τα σωματεία των ηθοποιών, των μουσικών, των εργαζομένων στο θέαμα ακρόαμα, από κοινού απευθύνουν δυναμικό κάλεσμα, προς όλους τους χώρους των δημιουργών, προς όλους τους φορείς της τέχνης, διεκδικώντας τη στήριξη των ανθρώπων του Πολιτισμού.
Το θέατρο ότι μορφή και να πάρει αύριο ή μέσα στα χρόνια, πάντα θα έχει την ανάγκη της ζωντανής επαφής, της πρόβας, της σκηνικής παρουσίας, της επαφής με τον συνάδελφο στο καμαρίνι, της σωματικής και ψυχικής αντοχής, θα πρέπει να τρέξεις, θα πρέπει να ιδρώσεις, να πιαστείς με τον συνάδελφο σου, να ακουστεί δυνατά και καθαρά η ποίηση, να ακουστεί ο παλμός του σώματός σου, να ακουστεί το δίκαιο και να ακουστεί και το άδικο. Έτσι είναι το θέατρο. Κι έτσι είναι και οι αγώνες. Χρειάζονται την ίδια πειθαρχία, την ίδια προθέρμανση, την ίδια υπομονή, την ίδια σωματική και ψυχική προετοιμασία και αντοχή μα πάνω απ' όλα την ίδια ζωντανή επαφή, ώστε όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή να μπορέσει να ακουστεί δυνατά και καθαρά η ποίηση του κόσμου, να μπορέσει να ακουστεί το δίκαιο και να ακουστεί και το άδικο. Οι καλλιτέχνες πρέπει και θα βγούνε μπροστά. Στο πλευρό και των άλλων εργαζομένων με τους οποίους δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν. Θα δουν τους εαυτούς τους μέσα στους κοινωνικούς αγώνες που έρχονται. Θα εμπνεύσουν τον κόσμο και θα του δώσουν το χέρι. Θα γίνουν όλοι θάλασσα, θα γίνουν ποτάμι, θα γίνουν φωνή ανάμεσα στις χιλιάδες φωνές, έξω από τη μοναξιά τους και πάνω από το άδικο. Γιατί έτσι είναι οι άνθρωποι της τέχνης, ξέρουν να ψηλαφούν το σκοτάδι χωρίς αυτό να τους καταβροχθίζει. Έτσι είναι οι άνθρωποι της τέχνης, ξέρουν να φτιάχνουν το φως ακόμα κι εκεί που δεν υπάρχει...