ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΣΑΡΔΑΝΗΣ: ΠΩΣ ΘΑ ΕΞΗΓΟΥΣΑΤΕ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΔΕ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ;
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 28/12/2017 13:09
Με αφορμή,την οποία θεωρώ παρακινδυνευμένο να αναφέρω διότι κινδυνεύω να παρεξηγηθώ, σκέφτηκα να αναρτήσω στη σελίδα μου στο Facebook το ερώτημα του τίτλου του κειμένου μου. Ανταποκρίθηκαν αρκετοί διαδικτυακοί φίλοι, ανάμεσά τους σημαντικοί ηθοποιοί, καλλιτέχνες εκτός θεάτρου και θεατρόφιλοι. Τους ευχαριστώ ιδιαιτέρως.
Η Σεμίνα Διγενή εντόπισε αυτήν την ανάρτηση και μου πρότεινε να φτιάξω ένα κείμενο σχολιάζοντας τις απαντήσεις των φίλων στο ερώτημα. Την ευχαριστώ θερμά!!
Το θέατρο , αυτή η αλήτισσα αλλά και δομημένη, ταυτοχρόνως, τέχνη μας δίνει μια ωραία ευκαιρία, σκεφτόμενοι πάνω στη φύση του, στα χαρακτηριστικά του, να μιλήσουμε και να σκεφτούμε και για την ίδια τη ζωή μας.Επειδή οι απαντήσεις ήταν πολλές κι ενδιαφέρουσες σκέφτηκα να μοιράσω το κείμενό μου σε συνέχειες.
Ιδού το πρώτο μέρος.
"Αλήθεια! Τι είναι το θέατρο; Επειδή δεν το γνωρίζω..." (Βίλμα Τσακίρη, ηθοποιός)
Το ερώτημα ακούγεται παράλογο όταν διατυπώνεται από μια τόσο έμπειρη ηθοποιό! Σε όλους μας , όμως, έχει συμβεί να αισθανόμαστε ξαφνικά ότι δεν ξέρουμε πώς να παίξουμε. Και συχνά αυτό συμβαίνει σε ρόλους που έχεις παίξει και ξαναπαίξει για πολλές βραδιές. Το αίσθημα ότι ναι μεν κάνω τις συμφωνημένες κινήσεις, λέω τα λόγια του συγγραφέα που τόσο καλά έχω μάθει και καταλάβει,τον συμφωνημένο ρυθμό, αλλά κάτι δεν... Η ίδια λέξη που σήμαινε τόσα χτες και προχτές σήμερα ξαφνικά φαίνεται κενή περιεχομένου. Εχτές τόσες και τόσες σκέψεις ή συναισθήματα μου πυροδοτούσε η φράση που μου απευθύνει ο συνάδελφός μου ,σήμερα σαν κάτι να στέρεψε...Υπάρχουν διαφόρων ειδών "φάρμακα" γι' αυτήν την "πάθηση", τα οποία βέβαια δεν αποκλείουν την επανεμφάνισή της. Η τελευταία ίσως κατά βάθος είναι έως και επιθυμητή διότι σε αναγκάζει να ζωντανέψεις επαναπροσδιορίζοντας....
"Κάποιοι λένε μια ιστορία που δεν είναι αληθινή και έχουν τη δυνατότητα (αν το καταφέρουν) να την βιώσεις εδώ και τώρα σα να ' ναι αληθινή". (Λουκία Μιχαλοπούλου, ηθοποιός)
Οι ηθοποιοί "λένε μια ιστορία', οι θεατές "βιώνουν". Το θέμα που έρχεται στο μυαλό μου είναι αν για να συγκινηθεί ο θεατής για να "βιώσει" την ιστορία που εκτυλίσσεται επι σκηνής πρέπει να τη βιώσει κι ο ηθοποιός. ' Εχουν γραφτεί σελίδες επι σελίδων πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.Οι απόψεις πολλές φορές μοιάζουν εκ διαμέτρου αντίθετες! ' Εχουμε ακούσει για ηθοποιούς που δεν άντεξαν την ταύτισή τους με το ρόλο κάποιο βράδυ και αναγκάστηκαν να σταματήσουν.Ενώ άλλοι, την ώρα που θρηνούν το νεκρό παιδί τους επι σκηνής , μιλάνε με συνάδελφό τους σε τόνο μη αντιληπτό από το κοινό για το πού θα πάνε να φάνε μετα από την παράσταση...Και βεβαίως οι δεύτεροι δεν είναι λιγότερο αποτελεσματικοί από τους πρώτους.Η περίφημη διαμάχη μεταξύ 'Αγγλων και Αμερικάνων ηθοποιών...Το συμβάν όπου ο Λώρενς Ολίβιε στα γυρίσματα του Marathon man, απορούσε με την επιλογή του Ντάστιν Χόφμαν να τρέξει πριν από τη λήψη ώστε να είναι αληθινά λαχανιασμένος σε μια σκηνή που ο ήρωάς του γύριζε σπίτι του από το jokng.
Στην πράξη βέβαια συχνά οι ηθοποιοί συνδυάζουμε τις δυο ματιές στην υποκριτική, αλλά όπως και να το κάνουμε το "Πλάθοντας έναν ρόλο" του Στανισλάφσκι διαφωνεί αρκετά με το "Παράδοξο του ηθοποιού" του Ντενι Ντιντερό...
" ' Ενας χώρος στον οποίο πηγαίνει ο Α να δει τον Β να κάνει πως είναι ο Γ" (Μάρθα Φριντζήλα, ηθοποιός-σκηνοθέτης)
Υποκρίνομαι πως είμαι κάποιος άλλος. (Ενδιαφέρον είναι εδώ, να αναφέρω την πρώτη σημασία της λέξης "υποκρίνομαι": Σημαίνει από-κρίνομαι δηλαδή απαντώ. Ο υποκριτής αποσπάται από το σύνολο των μελών του χορού στον αρχαιοελληνικό διθύραμβο και αποκρίνεται σε όσα του λέει ο χορός.Συνδιαλέγεται μαζί του. Αντιδρά μέσω του λόγου. Ο ηθοποιός , λοιπόν, αντιδρά. Ως επι το πλείστον, οι ρόλοι στα θεατρικά έργα διαφωνούν μεταξύ τους. Η σύγκρουση γεννά την ιστορία που αφηγείται ο θεατρικός συγγραφέας.Αν ο Κλαύδιος παραδεχόταν αμέσως ότι ναι σκότωσε τον πατέρα του 'Αμλετ, το έργο δύσκολα θα μπορούσε να πάει παρακάτω.)
Είμαι λοιπόν ο Β και υποκρίνομαι πως είμαι ο Γ. Θα πρόσθετα πως υπάρχουν δύο εαυτοί και στον θεατή. Αυτός που βλέπει τα τεκταινόμενα επι σκηνής αλλά και το κομμάτι του εαυτού του που φαντάζεται πως είναι κάποιος από τους ρόλους του έργου. Κάνει, αρα, την εμφάνισή του και ένας Δ...
"Κάτι που όταν αρχίζει όλα γίνονται πιο πυκνά" (Μάνια Παπαδημητρίου, ηθοποιός)
Η πυκνότητα αυτή νομίζω ότι ισχύει και για τις δυο πλευρές του θεατρικού γεγονότος. Θεατές και ηθοποιούς. Το αισθάνεται κανείς έντονα όταν πάει να δει μια παράσταση (ή πάει να παίξει σ' αυτήν) ύστερα από μια μέρα κουραστική, είτε σωματικά , είτε ψυχικά, μια μέρα που τον έχει μπερδέψει, αγχώσει, ψυχράνει απέναντι στη ζωή. Μετά από την παράσταση, αλλά και κατά τη διάρκειά της, αρχίζει να "ξαστερώνει",να ηρεμεί,να συνδέεται με κάτι, να συγκινείται, αρχίζει να αισθάνεται δημιουργικός και ζωντανός.Νομίζω πως αυτά είναι μερικά από τα ευεργετικά αποτελέσματα της "πυκνότητας".
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...